نام روزهای هفته در ایران باستان

کیوان شید = شنبه
مهرشید = یکشنبه
مه شید = دوشنبه
بهرام شید = سه‌شنبه
تیرشید = چهارشنبه
هرمزشید = پنج‌شنبه
ناهیدشید یا آدینه = جمعه

کیوان شید (شنبه)

کیوان شید (کیوان + شید) برگرفته از روز سیاره کیوان است. نخستین روز هفته به نام کیوان شید نام گذاری شده است. کیوان بعد از مشتری بزرگترین سیاره شمرده میشود . که 700 برابر زمین است. شید نیز به چم روز، نور و روشنایی است . از این رو روز نخست ایرانی حکایت از سیاره روشن و نورانی دارد.^[۱]

مهر شید (یکشنبه)

مهرشید (مهر + شید) برگرفته از روز سیاره خورشید است. روز دوم از هفته مهر شید است که مهر آن به چم ( معنی) خورشید، دوستی و مهربانی است در پهلوی میتراست . مهربرگرفته شده از آئین هفت هزار ساله میترایی است .خورشید و ماه از تندیس های آیین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است. مهر همچنین ایزد عهد و پیمان است و در اوستا آمده است که هیچ چیز بر ایزد مهر پوشیده نخواهد بود . نامگذاری این روز به مهرشید حکایت از تعهدی است که بین مردمان باید برقرار باشد زیرا در ایران باستان پیمان شکنی و دروغ بزرگترین گناهان به حساب می آمده است . شید نیز به چم روز، نور و روشنایی می باشد.^[۱]

مه شید (دوشنبه)

مه شید (مه + شید) برگرفته از روز سیاره ماه است. همچنین برگفته از آیین میترایی کهن ایرانی آمده است . خورشید و ماه از تندیس های آیین میترایی بوده است که نشان از قدرت و پویایی جهان آفرینش داشته است . سومین روز هفته در ایران باستان به نام این نماد خداوند نامگذاری شد و آنرا مه شید به چم ماه روشن و نورانی نام گذاشتند.^[۱]

بهرام شید (سه شنبه)

بهرام شید (بهرام + شید) برگرفته از روز سیاره بهرام است. همچنین بهرام برگفته شده از ورهرام زبان پهلوی باستان است. بهرام ایزد پیروزی در ایران باستان شمرده می شده است و اندیشه نیاکان ما بر این بوده است که خداوند یکتا (اهورامزدا) نیروی هایش را برای اجرا در بین افراد بشر بین ایزدان (فرشتگان) خود تقسیم نموده است تا آنان آنرا برای مردمان پیاده کنند. از این رو بهرام ایزد پیروزی نامیده شده بوده است و چهارمین روز هفته به نام روز پیروزی روشنایی بر تاریکی و غلبه انسان بر بدی ها و اهریمن نام گذاری شده است.^[۱]

تیر شید (چهارشنبه)

تیرشید (تیر + شید) برگرفته از روز سیاره تیر است. همچنین تیر برگرفته شده از تیشتر پهلوی است . نیاکان ما تیر را ایزدان و نگهبان باران نامگذاری نموده اند و اینگونه می پنداشته اند که اهورامزدا برای یاری رسانی به کشاورزان و جلوگیری از خشکسالی و باروری زمین و سبز و سالم و پاکیزه ماندن جهان به ایزد باران فرمان میداده است که به یاری مردمان برسد . در کل این روز به نام روز روشنایی باران و خواست پروردگار برای حفظ طبیعت نامگذاری شده است.^[۱]

اورمزد شید (پنجشنبه)

اورمزد شید (اورمزد + شید) برگرفته از روز سیاره اورمزد است. همچنین اورمزد نام دیگری از دهها نام اهورامزدا است که همه حاکی از قدرت و توانایی پروردگار است . این نام از واژه های پهلوی ارمزد - هرمزد - اورمزد - هورمزد - اهورامزدا - مزدا گرفته شده است . از این رو پنجمین روز هفته به نام روز روشنایی خداوند نام گذاری شده است. از این رو این واژه هنوز به گونه ای دیگر در شبهای آدینه برقرار است و هنوز تصور مردمان ما بر این است که شبهای آدینه (جمعه) روز پیوند با خداوند و درگذشتگان است.^[۱]

ناهید شید (آدینه) :

ناهیدشید (ناهید + شید) برگرفته از روز سیاره ناهید است. همچنین ناهید همان آنهیته یا آناهیتا است که به نام ایزد آب است. در اوستا آناهیتا به صورت دوشیزه ای بسیار زیبا - بالا بلند و اندامی تراشیده نگاشته شده است و نام دیگر ستاره ونوس نیز آناهیتا یا ناهید است . در کل روز آدینه (جمعه) روز روشنایی آب و نماد بخشندگی و عنایت پروردگار نامگذاری شده است.^[۱]

روزهای هفــته در زبانهای دیگر برگرفته از فرهنگ کهن ایران

زبان انگلیسی

روزهای هفــته به زبان انگلیسی برگرفته از فرهنگ کهن ایران است ، به این ترتیب که:^[۲]

نام روز در ایران	نام روز در ایران باستان	برگرفته	انگلیسی	انگلیسی باستان	ترکیب	نام روز به انگلیسی	بیان
شنبه	کیوان شید (کیوان + شید)	کیوان	Saturn	Saeternesdaeg	Satur + day	[۳]Saturday	-
یک‌شنبه	مهرشید (مهر + شید)	مهر (خورشید)	Sun	Sunnandæg	Sun + day	[۴]Sunday	-
دوشنبه	مه شید (مه + شید)	مه (ماه)	Moon	Mōnandæg	Mon + day	[۵]Monday	-
سه‌شنبه	بهرام شید (بهرام + شید)	بهرام	Tues = [۶]Teiwaz => Mars	Tiwesdæg	Tues + day	[۷]Tuesday	تیر= Teiwaz
چهارشنبه	تیرشید (تیر + شید)	تیر	Wednes = [۸]Wōdanaz => Mercury	Wōdnesdæg	Wednes + day	[۹]Wednesday	-
پنج‌شنبه	اورمزد شید (اورمزد + شید)	اورمزد	Thurs = [۱۰]Thunor => Jupiter	Þūnresdæg	Thurs + day	[۱۱]Thursday	ثور= Thunor
جمعه/آدینه	ناهیدشید (ناهید + شید)	ناهید	Fri = [۱۲]Frige => Venus	Frīġedæġ	Fri + day	[۱۳]Friday	ونوس = Frige

زبان فرانسوی

روزهای هفــته به زبان فرانسوی برگرفته از فرهنگ کهن ایران از راه زبان‌های رومی‌تبار است، و از آنجا که گاه‌شماری ایرانی پیشینهٔ بیشتری از گاه‌شماری رومی دارد گمان بر این است که گاه‌شماری رومی هم خود برگرفته از گاه‌شماری ایرانی باشد، به این ترتیب که:

نام روز در ایران	نام روز در ایران باستان	برگرفته	لاتین	ترکیب	نام روز به فرانسوی	بیان
شنبه	کیوان شید (کیوان + شید)	کیوان	Sambati dies / Dies Saturni	-	[۱۴]Samedi	پیوند مستقیم ندارد
یک‌شنبه	مهرشید (مهر + شید)	مهر	Dies Dominicus / Dies Solis	-	[۱۵]Dimanche	پیوند مستقیم ندارد: "روز پروردگار"
دوشنبه	مه شید (مه + شید)	مه	lunae dies	Lun + di	[۱۶]Lundi	روز ماه
سه‌شنبه	بهرام شید (بهرام + شید)	بهرام	Martis dies	Mar + di	[۱۷]Mardi	روز بهرام
چهارشنبه	تیرشید (تیر + شید)	تیر	Mercurii dies	Mercre + di	[۱۸]Mercredi	روز تیر
پنج‌شنبه	اورمزد شید (اورمزد + شید)	اورمزد	Jovis dies	Jeu + di	[۱۹]Jeudi	روز اورمز
جمعه/آدینه	ناهیدشید (ناهید + شید)	ناهید	Veneris dies	Vendre + di	[۲۰]Vendredi	روز ناهید

زبان ایتالیایی

روزهای هفــته به زبان ایتالیایی برگرفته از فرهنگ کهن ایران از راه زبان‌های رومی‌تبار است، و از آنجا که گاه‌شماری ایرانی پیشینهٔ بیشتری از گاه‌شماری رومی دارد گمان بر این است که گاه‌شماری رومی هم خود برگرفته از گاه‌شماری ایرانی باشد، به این ترتیب که:

نام روز در ایران	نام روز در ایران باستان	برگرفته	لاتین	ترکیب	نام روز به ایتالیایی	بیان
شنبه	کیوان شید (کیوان + شید)	کیوان	Sambati dies / Dies Saturni	-	[۲۱]Sabato	پیوند مستقیم ندارد
یک‌شنبه	مهرشید (مهر + شید)	مهر	Dies Dominicus / Dies Solis	-	[۲۲]Domenica	پیوند مستقیم ندارد: "روز پروردگار"
دوشنبه	مه شید (مه + شید)	مه	lunae dies	Lune + dì	[۲۳]Lunedì	روز ماه
سه‌شنبه	بهرام شید (بهرام + شید)	بهرام	Martis dies	Marte + dì	[۲۴]Martedì	روز بهرام
چهارشنبه	تیرشید (تیر + شید)	تیر	Mercurii dies	Mercole + dì	[۲۵]Mercoledì	روز تیر
پنج‌شنبه	اورمزد شید (اورمزد + شید)	اورمزد	Jovis dies	Giove + dì	[۲۶]Giovedì	روز اورمز
جمعه/آدینه	ناهیدشید (ناهید + شید)	ناهید	Veneris dies	Vener + dì	[۲۷]Venerdì	روز ناهید

زبان اسپانیایی

روزهای هفــته به زبان اسپانیایی برگرفته از فرهنگ کهن ایران از راه زبان‌های رومی‌تبار است، و از آنجا که گاه‌شماری ایرانی پیشینهٔ بیشتری از گاه‌شماری رومی دارد گمان بر این است که گاه‌شماری رومی هم خود برگرفته از گاه‌شماری ایرانی باشد، به این ترتیب که:

نام روز در ایران	نام روز در ایران باستان	برگرفته	لاتین	ترکیب	نام روز به اسپانیایی	بیان
شنبه	کیوان شید (کیوان + شید)	کیوان	Sambati dies / Dies Saturni	-	[۲۸]Sábado	پیوند مستقیم ندارد
یک‌شنبه	مهرشید (مهر + شید)	مهر	Dies Dominicus / Dies Solis	-	[۲۹]Domingo	پیوند مستقیم ندارد: "روز پروردگار"
دوشنبه	مه شید (مه + شید)	مه	lunae dies	Lune + s	[۳۰]Lunes	روز ماه
سه‌شنبه	بهرام شید (بهرام + شید)	بهرام	Martis dies	Marte + s	[۳۱]Martes	روز بهرام
چهارشنبه	تیرشید (تیر + شید)	تیر	Mercurii dies	Miércole + s	[۳۲]Miércoles	روز تیر
پنج‌شنبه	اورمزد شید (اورمزد + شید)	اورمزد	Jovis dies	Jueve + s	[۳۳]Jueves	روز اورمز
جمعه/آدینه	ناهیدشید (ناهید + شید)	ناهید	Veneris dies	Vierne + s	[۳۴]Viernes	روز ناهید